Bài: Phúc Tiến; Ảnh: Trần Sóc
Tháng 2 năm 2010

Có ai còn nhớ ngay trên đường Đồng Khởi – con đường sang trong nhất Sài Gòn – từng có một công viên? Đó là một “vườn treo” bồng bềnh trên con dốc góc Đồng Khởi – Lê Thánh Tôn. Vốn dĩ, Sài Gòn là một thành phố có rất ít những con dốc, có lẽ người Pháp đặt ở đây một công viên để làm tăng dấu ấn của con dốc này – một chút lãng mạn hoài niệm đồi Montmartre ở Paris chăng? Trên “vườn treo” có hàng cây cổ thụ rất Việt Nam, hàng thông xanh và bãi cỏ xanh rất Tây. Có tiếng chim và hoa, có ghế đá và những chiếc dù điểm xuyết đây đó đem cho khách cảm giác lâng lâng, thư thái. Ngồi chơi trong công viên này từ một góc không gian tĩnh lặng, ta có thể ngắm nhìn dòng đời nhộn nhịp trôi qua. Có thể “nháy mắt”chào tháp nhà thờ Đức Bà cao vút, chào vẻ uy nghi của tòa thị chính quen thuộc. Với du khách đang dạo bước khám phá những cửa hiệu san sát trên con đường một tời nổi tiếng với tên gôi quý phái “Catinat” thì công viênn bỗng hiện ra như một điểm dừng thú vị bất ngờ. Với những người làm việc công sở gần đấy, hẹn nhau uống cà phê hay ăn trưa ở công viên rất thú vị mà không quá cao sang.

Chiều tối đến, tại sân khấu nhỏ giáp bờ tường ngôi công thự Sở Giáo dục – đào tạo, thỉnh thoảng lại có hòa nhạc, có văn nghệ đông đúc người xem. Nhất là dịp Noel và tết, nơi đây sáng choang đèn, đông vui người lớn và trẻ em đến chụp ảnh. Tôi nhớ ờ gần một bậc thang, lối lên công viên, nơi bờ tường ốp đá tảng theo kiểu tổ ong, có một tấm bảng bằng gang khắc dòng chữ kỹ niệm khai trương công viên này. Đó là năm 1924! Lạ thật, vào năm ấy Catinat – con phố số 1 của Sài Gòn “ Hòn ngọc Viễn Đông” – tấp nập các cửa hàng, khách sạn. Thời  đó kinh tế đang phồn thịnh, giá đất giá nhà cao chót vót không kém bây giờ nhưng người ta vẫn giữ miếng đất ở con dốc này làm công viên. Vẫn giữ “vườn treo” cho con phố thương mại có thêm nét nhân văn. Vẫn giữ cho giới trẻ Sài Gòn thêm một địa chị dạo chơi và hẹn hò. Sau 1954, công viên đó đổi tên là Chi Lăng, cái tên hào hùng, càng thêm ấn tượng khó quên.

Vậy mà, bây giờ công viên ấy đâu rồi? Chỉ mới hơn một năm thôi, công viên Chi Lăng đã…bay lên trời. Nguyên một khu phố lớn ba mặt  đường, bao gồm cả công viên Chi Lăng và ngôi công thự sở Giáo dục – đào tạo bị quay lại sau hàng rào. Người ta tưởng như công viên được tu bổ nưung không, tất cả được phá ra, đào xới trở thành công trường của cao ốc Vincom khổng lồ. nhìn hình phối cảnh cao ốc lộng lẫy được treo ở hàng rào, người ta có thể thấy hay lạ. Song, để ý kỹ thì có thể nhận ragò đất ngày trước, “vườn treo” ngày trước nay được san bằng trở thành một cái sân mênh mông bên ngoài cao ốc. Nghe nói dưới mặt bằng sân là một khu shopping ngầm băng tới thương xá Eden. Hay đấy, nhưng công viên đâu rồi? Hàng cây cổ thụ, cây thông, bãi cỏ xanh, những chiếc nghế đá, sân khấu nhỏ liệu có được dựng lại?

Người dân Sài Gòn không cho phép xóa đi cuộc sống của một công viên xanh và nhân văn để thay bằng một cái sân bêtông cho dù nguy nga, tráng lệ; không cho phép đánh đổi  một “vườn treo” tự nhiên rộng mở để lấy một “đại sảnh” lộng lẫy phụ trợ cho tòa cao ốc. Những ngày cuối năm 2009, tòa nhà Vincom đã bắt đầu quảng cáo trên  báo rằng đây là cao ốc văn phòng cho thuê và trung tâm mua sắm có hai mặt tiền. Tuy vậy chúng ta vẫn hy vọng rằng công viên 86 năm tuổi kia, một dấu tích đẹp của thế hệ trước sẽ được khôi phục nguyên trạng.